h. nazan ışık—

15 Mayıs, 2014 —

“Benim elbiselerim, kadınlara sahip olduklarını bilmedikleri figürlerini keşfetmelerine yardım eder” – Charles James (1906-1978)

Bu iddialı sözler MET’te Charles James: Beyond Fashion sergisinin duvarlarınını donatan modacı Charles James’den alıntılardan sadece birisi. 8 Mayıs’ta başlayan sergi 10 Ağustos’a kadar devam edecek.

© h. nazan ışık

MET’te “Charles James:Beyond Fashion” sergisinin 1. Kattaki giriş.

Eğer modayı seviyorsanız, eğer modacı, kostüm tasarımcısı iseniz, eğer özellikle sergi tasarımcısi iseniz ve hatta matematikci, mimar, heykeltraş iseniz, filozofiyi seviyorsanız Metropolitan Museum of Art (MET) hepinize seslenecek bir moda sergisi sunuyor: Charles James: Beyond Fashion.

Modacıyla mimarın, matematikcinin, heyheltraşın bağlantısı ne diye sormakta haklısınız. Sergi tasarımcıları Diller Scofidia+Renfro (DS+R) mimari ve dizayn firması olan

Sergi, James’in, özellikle balo giysilerini yaratırkenki, tasarım sürecini bilimsel bir yaklaşımla inceliyor. Kostüm Enstitüsü küratorü Harold Koda “O, kumaş heykeltraşıydı” diye tanıtır James’i.

Yaklaşik 65 parçanın sergilendiği 1920’den ölümüne kadarlık devreyi kapsayan retrospektif iki ayrı yerde yer alıyor. Birinci katta özel sergiler gallerisinde 15 tane balo giysisi var. Dramatik diyebileceğimiz, bu, gayet az ışıklandırılmış galeride en dikkati çeken şeylerden biri, yuvarlak platformlar üzerinde sergilenen giysilerin mankene giydirilmeden, kendi başlarına alımlı bir heykel gibi dikilmeleri. Ve izleyicilere platformun etrafında dönerek giysiyi her açıdan yakınen inceleme imkanı vermesi.

Giysilerin dikildiği platformlara yerleştirilen ekranlarda elbisenin kesimi düz bir yüzey olarak gösterilip, sonra kademe kademe bir mankene sararak elbisenin bitmiş hali sergilendikten sonra giysi hakkında bilgi veriliyor. Bir de robot bir kol aşağı yukarı hareket edip giysinin üstüne verdiği ışık ile ekranda elbisenin hangi parcasının analiz edildiğini izleyicilere bildiriyor. Bence bu daha ilginçti.

© h. nazan ışık

Swan/Kuğu Balo Giysisi, 1954 cıvarlarında

Kahverengi ipek şifon, krem rengi ipek saten, sarı, mor, açık kahverengi naylon tül.

“Swan/Kuğu balo elbisesinin sergideki en ağır elbise olduğu belirtiliyor. O zamanın yeni materyali şeffaf şifon ve sert tül karışımı olan giysi aşağı yukarı 5.5 kg ve 6 katlı etekte kullanılan kumaşda 100 metre kareymiş.

Geç 1940larla erken 1950lerde yaptığı “Clover Leaf/ Yonca Yaprağı”, “Butterfly/Kelebek”, “Tree/Ağaç (Elbiseyi yaptığı hanımın soyadı) “, “Swan/Kuğu” balo elbiseleri ve “Lampshade/ Abajur”, “Tulip/Lale” gece elbiseleri bu katta sergilenen 15 giysiler arasında.

Galerinin bütün duvarları üzerlerine Charles James’in filozofisini veren alıntıların yazıldığı aynalarla kaplanmış. Bu hem derinliği arttırırken, hem izleyicilere elbiseleri bir kaç değışık açıdan görme, hem de James’i daha iyi tanıma olasılığı tanıyor.

Sergi alt katta yeni açılan ‘Anna Wintour Costume Center’ galerilerinde devam ediyor. Daha galerilere inerken James’in bütün duvarı kaplayan portresi karşılar ziyaretcileri.

© h. nazan ışık

‘Anna Wintour Costume Center’ da büyük galeriden bir görünüş.

Büçük galeride James’in 1930-1960 arasında yarattiğı,manto da dahil, gündüz kıyafetleri ile, kokteyl, akşam ve gece (balo değil) kıyafetleri var.

Küçük galeride ise James’in cizimlerini, aile resimlerini, cocuk giysileri yanında, 1920’lerde yaptığı şapkaları, gazete küpürlerini görmek mümkün. Bence küçük ama en ilginç galeri.

.Özet olarak, Charles James’in kariyerinin, tasarım sürecinin yanısıra bir elbiseyi, hele katmerli, kompleks bir balo giysisini gördüğünüz zaman modacının o elbiseyi yaparken kumaşı ne şekilde kestiğini ve o parcaları bir araya getirerek nasıl bir bütün yarattığını merak ederseniz ve görmek isterseniz,. bütün sorularınıza cevap getiren bir sergi.

Photos © h. nazan ışık / NKENdiKEN

© h. nazan ışık